امروزه پیشرفت در علم ژنتیک، تغذیه و مدیریت بهینه ی سالن های پرورشی طیور باعث افزایش قابل توجهی در رشد روزانه و بازدهی تغذیه ای جوجه های گوشتی مدرن شده است. به این ترتیب در زمان کمتری جوجه های گوشتی وزن مناسبی برای کشتار و فروش را پیدا می کنند. این سرعت رشد باعث افزایش حساسیت پرنده ها به شرایط محیطی شده است به طوری که به ازای هر ساعتی که پرندگان دما و تهویه مطلوبی نداشته باشند، عملکرد ارزشمندی از دست می رود. بزرگترین چالشی که هر پرورش دهنده با آن مواجه است درک نیاز های دمایی و رطوبت مورد نیاز برای آسایش پرنده می باشد. در طول زمستان که هوای بیرون مرغداری سرد است فراهم کردن دما و رطوبت مناسب در داخل سالن پرورشی به یک چالش بدل می شود. گروه پشتیبانی مرغ نمونه سعی دارد در این مقاله به برخی نکات که رعایت آن ها در فصول سرد سال از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و شرایط مطلوبی برای دست یابی به بهترین نتایج پرورشی ایجاد می کند، می پردازد.

تهویه هوا سالن پرورشی طیور در زمستان

عایق سازی سالن مرغداری

تهویه و کنترل دما ی یک مرغداری که ساختمان آن به درستی عایق بندی نشده است تقریبا غیر ممکن است. هر گونه ترک، نشت هوا از دریچه های فن و پنجره های اینلت، عایق بندی نامناسب سقف و ورودی های نامناسب سالن امکان کنترل فشار هوای داخل سالن را کاهش می دهد. به این ترتیب درصد بالایی از هوای وارد شده به سالن از طریق نشتی های ساختمان مرغداری است که باعث افزایش هزینه های گرمایشی سالن می شود. در این صورت حفظ دمای سالن به ویژه در شب دشوار می گردد. دمای پایین آب آشامیدنی نیز می تواند باعث بروز مشکلات سلامتی پرندگان و ایجاد افزایش رطوبت بستر شود.

امروزه اکثر فن‌های دیواری مدرن دارای کرکره‌هایی در داخل خود هستند و به راحتی بسته می شوند تا نشتی هوا نداشته باشند. فن های بزرگتری که برای تهویه ی تابستانی استفاده می شوند را با یک پوشش پلاستیکی ضخیم می توان عایق بندی کرد. قرار دادن پرده های پلاستیکی در پشت درب های ورودی سالن از ورود هوای سرد به داخل جلوگیری خواهد کرد.

حداقل تهویه

در طول زمستان پرورش دهندگان تهویه ی سالن را به حداقل می رسانند تا ضمن حفظ دمای سالن از هزینه ی انرژی مورد نیاز برای گرم کردن سالن بکاهند. در صورت عدم تهویه ی مناسب سالن مشکلاتی مثل آسیت و بیماری های تنفسی به علت افت کیفیت هوا بروز پیدا می کند. سرعت رشد بالای جوجه های گوشتی نیاز آن ها به اکسیژن را افزایش داده است که این اکسیژن باید توسط سیستم تهویه فراهم شود. از طرف دیگر گرمای متابولیکی تولید شده توسط پرنده، رطوبت بستر ناشی از دفع مدفوع و گاز CO2 می بایست با تهویه از سالن خارج شود. تهویه ی سالن به شدت به تراکم گله بستگی دارد زیرا هرچه تراکم گله بالاتر باشد نیاز به ورود هوای تازه به سالن بیشتر می شود. همچنین گاز CO2 و رطوبت بیشتری تولید می گردد. همچنین در زمستان باید توجه داشت که به دلیل افزایش زمان استفاده از سیستم های گرمایشی به خصوص هیتر ها، گاز های زائد و مضر بیشتری تولید می شود که باید با تهویه از سالن خارج شود. همه ی موارد ذکر شده تهویه ی سالن مرغداری را در طول فصول سرد سال به یک چالش بدل کرده است.

اهمیت کنترل سطح CO2

اکسیژن یک جزء مهم در فرآیندهای فیزیولوژیکی بدن است و پرندگان برای عملکرد مطلوب به حداقل سطح 19.6% اکسیژن نیاز دارند. در یک مرغداری، CO2 به طور مداوم توسط پرندگان و سیستم گرمایشی به ویژه هیتر ها تولید می شود. سطح CO2 در هوای سالن پرورشی می بایست کمتر از3000 ppm نگه داشته شود. چنانکه سطح CO2 بالاتر رود، دسترسی پرنده ها به اکسیژن هوا کاهش می یابد و به دنبال آن شاهد کاهش مصرف خوراک و آب خواهیم بود. همچنین در این شرایط گله مستعد ابتلا به سندروم آسیت است که خسارات قابل توجهی به خصوص در روز های پایانی دوره به مرغداران وارد می کند.

اهمیت کنترل سطح رطوبت

مانند CO2، رطوبت عمدتاً توسط پرندگان و سیستم های گرمایش در طول دوره ی پرورشی تولید می شود. پرندگان از طریق تنفس، نوشیدن آب و دفع مدفوع سطح رطوبت هوای سالن را افزایش می دهند. سوختن 1 متر مکعب گاز، 1 لیتر بخار آب به هوا اضافه می کند. اگر این رطوبت اضافی از سالن مرغداری خارج نشود، رطوبت نسبی(RH) افزایش می یابد و باعث افزایش رطوبت بستر می شود. رطوبت باید حد امکان زیر 60٪ نگه داشته شود. تنها راه حذف این رطوبت بیش از حد، افزایش دمای هوا و افزایش تهویه هوا است.

اهمیت ورودی ها و سیستم های گردش گرما

ورودی‌های هوا مهم ‌ترین بخش سیستم تهویه سالن هستند. تعیین موقعیت و طراحی ورودی ها به طور قابل توجهی بر جهت هوای سرد ورودی به سالن تأثیر می گذارد. در بسیاری از مناطق جهان هوای بیرون در زمستان دمای پایین و رطوبت بالایی دارد. این هوای مرطوب سرد باید قبل از رسیدن به سطح پرنده گرم شود. دمای هوای داخل سالن زیر سقف همیشه گرم تر است. در یک سیستم تهویه مناسب هوای سرد مرطوب ورودی به سمت سقف سالن مرغداری هدایت می شود، به این ترتیب قبل از رسیدن به سطح گله با هوای گرم مخلوط می گردد. اهمیت هدایت هوای ورودی در زمستان دوچندان است زیرا با عدم مدیریت درست، هوای سرد که سنگین تر است بر روی زمین و سر جوجه ها هدایت می شود. به این ترتیب جوجه ها در معرض استرس سرمایی قرار می گیرند. تعداد ورودی های هوا می بایست توسط متخصصین به طور دقیق با ظرفیت فن مطابقت داده شود. ورودی هایی که استفاده نمی شود باید به طور کامل بسته شوند تا از نشت هوای سرد به داخل سالن و افت فشار هوا جلوگیری شود. طرح های مختلفی برای ایجاد گردش هوا و تهویه در سالن مرغداری وجود دارد که هدف اصلی همه ی آن ها شکستن لایه بندی حرارت طبیعی در سالن است. زمانی که گردش مناسب هوا در سالن نیست اختلاف دمایی بالایی بین هوای سقف و کف سالن دیده شود. سیستم های تهویه توسط متخصصین برای مخلوط کردن هوای گرم و سرد سالن و کاهش رطوبت بستر طراحی شده است.

به عنوان یک جمع بندی باید گفت که قبل از شروع فصول سرما باید سالن خود را آماده کنید. محل های نشت هوا به داخل سالن را شناسایی و عایق بندی های لازم را انجام دهید. همچنین از سالم بودن سیستم گرمایشی سالن خود اطمینان حاصل کنید. در صورت بروز هر گونه مشکل جهت مشاوره می توانید با گروه پشتبانی مرغ نمونه تماس بگیرید.