نور یک ابزار مدیریتی قوی در صنعت پرورش طیور است. به وسیله ی نور می توان رفتار، سلامت و رشد طیور را کنترل کرد. خیلی از مطالعات منتشر شده در زمینه ی پرورش طیور، روشنایی ممتد را توصیه نمی کنند و به استفاده از برنامه ی نوری تاکید دارند. استفاده از برنامه های نوری باعث افزایش سلامت طیور و کاهش میزان استرس گردیده است. با اجرای برنامه روشنایی و خاموشی زمان های مشخصی برای فعالیت و استراحت گله تعیین می شود همچنین به آن ها اجازه ی رشد و بروز رفتار های طبیعی را می دهد. نور بر ترشح هورمون های مختلف در بدن مرغ تاثیر مستقیمی دارد و بر رشد و توسعه ی سیستم اسکلتی مرغ موثر است. از این رو داشتن ساعت خاموشی نور در سالن برای پیشگیری از لنگش و آسیب پا ضروریست. برنامه ی روشنایی باید به سادگی قابل اجرا باشد. این برنامه بر اساس وضعیت گله قابل تغییر است اما یکسری اصول اساسی باید در همه ی برنامه های نوری تنظیم شده برای سالن های پرورش طیور گوشتی رعایت شود. در تنظیم یک برنامه ی نوری علاوه بر ساعات خاموشی باید شدت روشنایی، طول موج یا رنگ نور و تناوب ساعات روشنایی و خاموشی هم در نظر گرفته شود.
ساعات خاموشی و روشنایی بر ترشح هورمون های مختلف در بدن مرغ تاثیر می گذارد. به این ترتیب بر رشد و توسعه ی سیستم اسکلتی بدن و رفتار پرندگان تاثیر می گذارد. در گذشته تصور بر این بود که هر چه زمان روشنایی بیشتر باشد، مصرف دان بیشتر شده و در نتیجه وزن نهایی جوجه ها افزایش می یابد اما امروزه مطالعات نشان داده است که نور مداوم تاثیر منفی بر رفاه پرنده داشته و باعث کاهش مصرف دان و رشد پرنده می شود. ساعات خاموشی با کاهش وقوع سندروم مرگ ناگهانی، مشکلات پا و کنترل آسیت باعث کاهش تلفات می شود. یک برنامه ی نوری ثابت برای جوجه های گوشتی وجود ندارد و بسته به وزن و شرایط واحد پرورش تغییر می کند. عموما بعد از هفته ی اول ساعات خاموشی افزایش پیدا می کند.
از انواع لامپ های مختلف در سالن های پرورش طیور به عنوان منبع روشنایی استفاده می شود. استفاده از لامپ های فلوروسنت فشرده عموما توصیه نمی شود زیرا حساسیت بالایی به نوسانات برق دارند. نکته ی قابل توجه این است که نور این لامپ ها از نظر فیزیکی ناپیوسته است. چشم انسان نمی تواند این ناپیوستگی را تشخیص دهد اما چشم پرندگان این حالت را درک کرده و از نظر آن ها لامپ مدام سوسو می زند. این حالت یک استرس مزمن در پرندگان ایجاد می کند و می تواند رفتار های پرخاشگرانه را در گله تشدید کند. شکل مارپیچ این لامپ ها محل مناسبی برای جمع شدن آلودگی ها در سالن فراهم می کند و به راحتی قابل تمیز کرد نیست. استفاده از دیود ساطع کننده ی نور یا LED مشکلاتی که لامپ های فلورسنت فشرده ایجاد می کند را ندارند. مطالعات نشان داده است که استفاده از این لامپ ها به جای لامپ های فلورسنت فشرده باعث بهبود عملکرد گله و افزایش بازده خوراک می شود. مقاومت بالا به رطوبت، بازده انرژی بالا، طول عمر بالا و فراهم کردن نورهای تک رنگ از مزایای استفاده از لامپ های LED است.
شدت نور ساطع شده از لامپ ها همانند زمان خاموشی می تواند بر عملکرد گله تاثیر بگذارد. در اکثر برنامه های نوری در اوایل دوره شدت نور 30 الی 40 لوکس در نظر گرفته می شود و به تدریج به 5 الی 10 لوکس کاهش می یابد. رفتار جوجه ها به میزان زیادی تحت تاثیر شدت نور است به طوری که با افزایش شدت نور تحرک جوجه ها بالا می رود. بدین منظور در ابتدای پرورش برای آشنایی جوجه با محیط مرغداری شدت نور را افزایش می دهند.
افزایش یا کاهش ساعات خاموشی و شدت نور باید به تدریج و طی 2 الی 3 روز اعمال شود. هر نوع تغییر ناگهانی در برنامه نوری، کاهش مصرف دان را به دنبال خود خواهد داشت. اگرچه در طول زمان جوجه ها خود را با شرایط وفق می دهند اما شاهد کاهش رشد در گله خواهیم بود. علاوه بر این تغییر نگهانی نور سالن نیز توصیه نمی شود بهتر است سالن به تدریج طی 15 الی 45 دقیقه چراغ های سالن روشن یا خاموش شود. به این ترتیب از تجمع و هجوم گله به سمت دانخوری ها جلوگیری می شود.
دیدگاه خود را بنویسید